How to write a business plan?

Business Plan တစ်ခုကို ဘယ်လိုရေးရမလဲ ???

1. Vision 

2. Mission

3. Company

4. Customers

5. Channel

6. Competitors

7. Positioning map

8. External Business Environment Analysis

9. Internal Business Analysis

10. Strategy Formulation

11. Organizational Structure

12. Strategic implementation

13. Financial Projections

14. Action Plan

15. Contingency plan

=============

1. Vision အမြင်

=============

    ကိုယ်.စီးပွားရေး လုပ်ငန်းဟာ နောက် ငါးနှစ်နေရင် သို. ဆယ်နှစ်နေရင် ရောက်မည်. အမြင်ကို စစဉ်းစားရပါမယ်။ ဥပမာ Microsoft ကို စတင်တည်ထောင်ခါစက Bill Gate ရဲ. Vision ဟာ အိမ်တိုင်းအိမ်တိုင်းမှာ ကွန်ပြူတာ တစ်လုံးစီရှိရမယ်။ ကွန်ပြူတာတိုင်းမှာ Microsoft Windows ရှိရမယ်။ အခုဆိုရင် Microsoft Vision အတိုင်း ဖြစ်လာတာ ကျွန်တော်တို.တွေ မငြင်းနိုင်ပါဘူး။

Vision တစ်ခုရေးတဲ.အခါ -



✍️အနာဂတ် ငါးနှစ်နဲ. ဆယ်နှစ်ကြားကို အာရုံထားရမယ်။



✍️️ကြီးကြီးတွေးပါ။ အောင်မြင်မှုကို အာရုံစိုက်ထားပါ။



✍️️ပစ္စုပ္ဗန်မှာ ဖြစ်နေသကဲ.သို.ရေးပါ။ လိမ်.မယ်ဆိုတာမျိုးမရေးပါနဲ.။ ဥပမာ အိမ်တိုင်းအိမ်တိုင်းမှာ ကွန်ပြူတာ တစ်လုံးစီရှိရမယ်။ 



✍️️ရှင်းရှင်းလင်းလင်းဖြစ်အောင်ရေးပါ။ 



✍️️စိတ်ခံစားမှုပါ ဖြစ်နိုင်ရင်ထည်.ရေးပါ။ 



✍️️ဦးနှောက်တွင်ပုံဖော်ကြည်.ပါ။ 



✍️️ကိုယ်.ဝန်ထမ်းတွေကို ပြောပါ။ 



✍️️ကျွန်တော်တို. Vision ကို အကောင်ထည်ဖော်ဖို. လိုအပ်တဲ. resources တွေစုဆောင်းပါ။

===========

2. Mission

===========

       စီးပွားရေးအများစုဟာ ကိုယ်.အတွက်ကိုယ်ကို အရင်ကြည်.ကြပါတယ်။ ဒါပေမယ်. လူအများစုဟာ တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်တဲ. စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်တဲ.သူတွေနဲ. မဆက်ဆံချင်ကြပါဘူး။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရဲ. အဓိက ရည်ရွယ်ချက်က အမြတ်ဆိုတာမှန်ပေမယ်. ဖောက်သည်တွေကို အရင်မစဉ်းစားပေးရင် ရေရှည်အောင်မြင်ဖို.မလွယ်ပါဘူး။

Mission ဆိုတာကတော. သမိုင်းပေးတာဝန်ပါ။ Mission ကတော. ကိုယ်.အတွက်မဟုတ်ဘူး။ သူတပါးအတွက်ပါ။ ဥပမာ တစ်ခုပေးရရင် Google ရဲ. Mission က ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရှိတဲ. သတင်းအချက်အလက်တွေစုစည်းပြီး လူတွေကို အခမဲ.ပေးချင်တာပါ။ နောက်ဥပမာ တစ်ခုက Alibaba ကို တည်ထောင်တဲ. Jack Ma ရဲ. Mission ကတော. စီးပွားရေး လုပ်ငန်းငယ်လေးတွေကို ကူညီပေးချင်တာပါ။

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခု လုပ်ကိုင်ရတာ မလွယ်ပါဘူး။ တခါတလေ မြတ်မယ်။ တခါတလေ ရှုံးမယ်။ ဒီလောကဓာတ်တွေကို ခံရတဲ.အခါ ငါ.ဖို.ဘဲ ကြည်.တာထက် ကိုယ်ဘာကြောင်.စီးပွားရေး လုပ်နေတယ်ဆိုတဲ. Mission လေးကို သိထားရင် အောင်မြင်ဖို. ပိုကျိန်သေပါတယ်။

Mission တစ်ခုကို ဘာတွေထည်.ရေးရမလည်း? 

1. Mission ဆိုတာ Why ပါ။ ကိုယ်ဘာကြောင်.စီးပွားရေးလုပ်လည်းဆိုတဲ. ရည်ရွယ်ချက်။

2. ကိုယ်.ဖို.မဟုတ်။ ကိုယ်. customer သို. ပတ်ဝန်းကျင်အတွက်ပါ။

3. Company ရဲ. ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်နဲ. မဟာဗျူဟာများဟာ Mission ကလာပါတယ်။

Vision Vs Mission

-Vision က ကိုယ်သွားချင်တဲ. လမ်းကြောင်းပါ။ ဥပမာ Y.E.C Learning Center သည် မြန်မာနိုင်ငံမှာ သင်ယူမှု နဲ.ပတ်သက်လာရင် တီထွင်ဆန်းသစ်မှု အရှိဆုံး သင်တန်းကြောင်းတစ်ခုဖြစ်ရမည်။ Mission က သူများအတွက်ပါ။ Transforming LIves Everyday. လူသားတွေရဲ.ဘဝကို တီထွင်ဆန်းသစ်တဲ. သင်ကြားမှုတွေနဲ. နေ.စဉ်ပြောင်းလည်းပေးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။

====================

3. Company (Core Values)

====================

      Vision နဲ. Mission ပြီးသွားရင် Core Values လို.ခေါ်တဲ. Company အတွက် အရေးအကြီးဆုံး တန်ဖိုးထားမှုတွေကို သတ်မှတ်ပေးရပါတယ်။ ဥပမာ Buddhism မှာ ငါးပါးသီလ ဟာ အရေးကြီးဆုံးဖြစ်သလို Company တစ်ခု မှာ စောင်.ထိန်းရမည်. ကျင်.ဝတ်တွေ ကို သတ်မှတ်ရပါတယ်။ Japan တွေကတော. Core Value အစား Credo လို.ခေါ်ပါတယ်။ ဥပမာ Customer Service မှာ စံထားကြတဲ. Zappos ရဲ.အောင်မြင်မှုဟာ Core Values ကြောင်.ဖြစ်တယ်လို.ပြောကြပါတယ်။ မြန်မာပြည်ဖွား အမေရိကားမှာ President Obama ပေးခဲ.တဲ. စွန်.ဦးတီထွင်ဆုရခဲ.တဲ. ကို Philip Maung ကလည်း သူ. Company ကို အောင်မြင်စေတဲ.ထဲမှာ Core Values ဟာ အရေးကြီးဆုံးထဲပါဝင်တယ်လို.ဆိုပါတယ်။ ကို Philip Maung ဟာ $13 မှ ဒေါ်လာ သန်း 50 ကျော် Business တစ်ခုဖြစ်တဲ. Hisso Sushi ကိုတည်ထောင်နိုင်ခဲ.ပါတယ်။

        အောက်ပါ အချက်များကတော. Core Values နဲ. ပတ်သက်လို. ဦး Philip Maung ရဲ. Talk မှ ကောက်နှုတ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။

" ကုမ္ပဏီ နှစ်မျိုးရှိပါတယ်... ကောင်းတဲ့ကုမ္ပဏီနဲ့ ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သော ကုမ္ပဏီပေါ့...။ ကောင်းတာက ၀င်ငွေတိုးတက်မှုရှိနေပြီး အမြတ်အစွန်းများများရနေတဲ့ ကုမ္ပဏီပေါ့"

" နောက်တစ်ခုက ကြီးကျယ်မြင့်မြတ်သောကုမ္ပဏီ သူကျတော့ ငွေကြေးတစ်ခုတည်းတင် မကတော့ပါဘူး.. ၀န်ထမ်းတွေရဲ့ဘဝနဲ့ ကုမ္ပဏီယဉ်ကျေးမှုတွေပါ ပါ၀င်လာပါတယ် "

ဟုဆိုသည်။�•••

#ကုမ္ပဏီရဲ့_CoreValue

ထိုအချိန်ကစပြီး သူ့ကုမ္ပဏီတွင် ကုမ္ပဏီယဉ်ကျေးမှုဖြစ်သော Core Value သတ်မှတ်ရန် စတင်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ သတ်မှတ်ရန်အတွက် သူ့၀န်ထမ်းအားလုံးထံမှ ကုမ္ပဏီကို မည်သည့်ပုံစံ ဖြစ်ချင်သလဲ ဟုမေးခဲ့သည်။ ၀န်ထမ်းအားလုံးမှ အဆိုပြုသော အချက်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ရရှိပြီး ထိုထဲမှ အားလုံးလုပ်ချင်သည့် ၁၁ ချက်ကို ကုမ္ပဏီ၏ Core Value အဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။

" Value ကို ဘယ်လိုတည်ဆောက်မလဲ Core Value တွေသတ်မှတ်တဲ့အခါမှာ All Inclusive ပါ၀င်ရမယ် ဆုံးဖြတ်တဲ့အခါမှာတော့ တစ်ယောက် နှစ်ယောက်ကပဲ ဆုံးဖြတ်ရတယ် ဆိုတာတော့ တော်တော်အသုံး၀င်တယ်"

ဟု ကိုဖိလစ်မောင်ဆွေးနွေးပွဲကို တက်ရောက်ခဲ့သူ မြန်မာရှေ့ဆောင်ဘဏ် မှ ဒုတိယ အုပ်ချုပ်မူ့ဒါရိုက်တာ ဦးကျော်စိုးမင်းကဆိုသည်။

သတ်မှတ်ခဲ့သော အချက် ၁၁ ချက်ကို သူအပါအ၀င် အားလုံးက လိုက်နာကျင့်သုံးရန် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ သူ့ကုမ္ပဏီအတွက် သတ်မှတ်ထားသော Core Value နံပတ် ၁ မှာ Service High-Speed and High-Teach ဖြစ်သည်။

နံပါတ် ၁ Core Value နှင့်ပတ်သက်၍ အခုလိုရှင်းပြခဲ့သည်။

" စားသုံးသူတွေကို အဓိကထား ၀န်ဆောင်မူ့ပေးတယ်။ တစ်ခါက စားသုံးသူတစ်ယောက် ဆူရှီစားပြီး ၀မ်းသွားတယ်ပြောတယ်။ ဒါပေမယ့် သူအဲ့နေ့က အစားစုံတယ်ပြောတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ဘာမှမမေးဘူး ချက်ချင်း ဆေးခန်းပြပေးတယ်၊ ကျွန်တော်တို့က ဆေးပို့ပေးတယ် နောက်ဆုံး အိမ်သာသုံးစက္ကူတောင် ပို့ပေးတယ်။ ပြီးတော့ ဒေါ်လာ 100 တန်ဘောင်ချာတောင် ပို့ပေးတယ်။ စျေးတွက်တွက်ရင်တော့ မကိုက်ဘူးပေါ့။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ customers ကို အလေးထားတာ သိစေချင်တယ်"

ဟု ဦးဖိလစ်မောင်ကရှင်းပြခဲ့သည်။

နံပါတ် ၂ Core Value မှာ Inspire and Be Inspire ဖြစ်သည်။ အထက်အောက် ယုံကြည်မှုကို အလေးထား တည်ဆောက်ပေးထားခြင်း ဖြစ်သည်။

" အောက်ကို လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားတယ်။ မှားချင်မှားပလေ့စေ။ ပြတ်သားတိကျဖို့လိုတယ်။ ခေါင်းဆောင်က တုန့်နှေးနေရင် အလုပ်မဖြစ်ဘူးလေ။ ယုံကြည်မှုရဖို့ဆိုတာက ခေါင်းဆောင်တွေကလည်း ငယ်သားတွေနဲ့အတူတူ အလုပ်လုပ်ပြီး ယုံကြည်မှုကို ယူမှရမှာ"

ဟု ဦးဖိလစ်မောင်ကရှင်းပြခဲ့သည်။

နံပါတ် ၃ Core Value မှာ Open and Honest Communication ဖြစ်သည်။

"အစပိုင်း ၁၀ နှစ်လောက်က ကျွန်တော်ကရုံးခန်းထဲမှာပဲ ထိုင်နေခဲ့တာ။ ဘယ်သူမှ တံခါးလာမခေါက်ရဲဘူး။ ဒီတော့ သူတို့ဆီက အတွေးအမြင်အသစ်တွေ မရလာဘူး။ နောက် ကျွန်တော်ရုံးခန်းကို အပြင်ထုတ်လိုက်တယ်။ သူတို့နဲ့အတူတူလုပ်တယ်။ အစပိုင်းက အဆင်မပြေဖြစ်ပေမယ့် နောက်ပိုင်းရင်းနှီးလာတာနဲ့ အမျှအဆင်ပြေလာတယ်။ သူတို့ဆီက အကြံဉာဏ်တွေ ရလာတယ်။ ဒါလည်းကောင်းတဲ့အချက်ပဲ"

အခြားသောအချက်များမှာ ကိုယ်လာတဲ့ ပတ်၀န်းကျင်ကို မမေ့ရန်၊ ၀န်ထမ်းတွေကို အလုပ်လုပ်ရင်း ပရဟိတမျှဝေဖို့ပါ သင်ပေးခြင်း၊ ပြသာတစ်ခုခုဖြစ်လာပါက လွဲမချပဲ အားလုံးတိုင်ပင်ပြီး ဖြေရှင်းခြင်း နှင့် အလုပ်လုပ်ရင် Team work ကို အလေးထားစေခြင်း တို့ဖြစ်သည်။

"၀န်ထမ်းတွေကို မန်နေဂျာပုံစံမျိုး မဟုတ်ပဲနဲ့Leader ( ခေါင်းဆောင် ) ပုံစံအုပ်ချုပ်တာ ခိုင်းလို့လုပ်တာ မဟုတ်ဘူး ကိုယ်ကိုတိုင်က လုပ်ချင်လို့လုပ်တာမျိုးဖြစ်အောင် အုပ်ချုပ်တာ"

ဟု ဦးဖိလစ်မောင်၏ ဆွေးနွေးပွဲအား တက်ရောက်နားထောင်ခဲ့သူ မယမင်းခင်း က သုံးသပ်သည်။

Company (Identity)

Core Values အပြင်စဉ်းစားရမည်.အရာနောက်တစ်ခုက ကိုယ်. Company က ဘာလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်မှာလည်း ဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Identity အင်မတန်အရေးကြီးပါတယ်။ Apple လို.ပြောလိုက်တာနဲ. Consumer Electronics တွေ ထုတ်လုပ်တယ်ဆိုတာ သိပါတယ်။ Tony Robbins လို.ပြောလိုက်တာနဲ. Motivational Speaker ဆိုတာ သိပါတယ်။ အောင်သမာဓိလို.ပြောလိုက်တာနဲ. ရွှေနှင်. လက်ဝတ်ရတနာ ရောင်းဝယ်ရေးဆိုတာသိပါတယ်။ ဒါကြောင်. လုပ်ငန်းတစ်ခု စလုပ်တဲ.အခါ ကိုယ်. Company နဲ. လုပ်ငန်းနဲ. တွဲမှတ်မိဖို.အဓိက ကျပါတယ်။ Company အောင်မြင်မှ နောက်လုပ်ငန်းချဲ.ပါ။ ဥပမာ KBZ ဆိုရင် လူအားလုံးတွဲမြင်တာ Bank ပါ။ နောက်မှ အာမခံလုပ်ငန်း၊ ဘိလပ်မြေ၊ လေကြောင်းလိုင်းချဲ.တာပါ။ ကိုယ်.ရဲ. Company ရဲ. Identity ကို သေချာသတ်မှတ်ဖို.အရေးကြီးပါတယ်။

===========

4. Customers

===========

မေးခွန်းသုံးခု နဲ. မေးနိုင်ပါတယ်။

တခါတလေ မေးခွန်းတွေက အဖြေဖြစ်တတ်ပါတယ်။ မေးခွန်းကောင်းတွေကနေ အဖြေကောင်းတွေရတတ်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော. ကျွန်တော်မေးလေ.ရှိသော မေးခွန်းသုံးခုဖြစ်ပါတယ်။

-Who are your customers? 

သင်. Customer တွေကဘယ်သူတွေလည်း?

လွယ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ်. ပြောသလောက်မလွယ်ပါဘူး။ Coca Cola လိုမျိုး နှစ်ပေါင်းတစ်ရာကျော်ပြီး Company အတွက် Who are your customers? ဆိုရာမှာ လူကြီးကလေး လူတိုင်းဖြစ်နိုင်ပေမယ်. စျေးကွက်စဝင်မည်. Company တွေအတွက် Target ကို အများကြီးဖြန်.လို.မရပါဘူး။ စျေးကွက်စရာမှာ စစ်မျက်နှာပြင်တွေ အများကြီးဖွင်.ရင် ဟစ်တလာလိုဖြစ်တတ်ပါတယ်။ဥပမာ Y.E.C Learning Center ရဲ. Customers (Students) တွေရဲ. 90% ဟာ Working Professionals တွေဖြစ်ပါတယ်။ဒီတစ်ဆင်. (Target Market) အာင်မြင်မှ နောက်တစ်ဆင်. ဖြစ်တဲ. SAM (Served Available Market) နဲ. TAM (Total Market) ကိုသွားသင်.ပါတယ်။

-ဘာကြောင်. ဒီ Product ကို ဝယ်ဖို.လိုတာလည်း ?

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှာ Do or Die မဟုတ်ပါဘူး။ Differentiate or Die ပါ။ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ ကျရှုံးရတဲ. နံပတ်တစ်တရားခံဟာ Me Too Products တွေကြောင်.ပါ။ ဒါကြောင်. နောက်တစ်ဆင်.ကတော. ဘာကြောင်. တခြား Business တွေဆီမှာ မဝယ်ဘဲ ကိုယ်.ဆီမှာ ဝယ်ရတာလည်းဆိုတဲ. မေးခွန်းကို မေးဖို.လိုပါတယ်။

Dr. Phyo Paing (Chief Master Trainer & Serial Entrepreneur)

=====================

PEST analysis ကို အဆင့် ၅ ဆင့်နဲ ဘယ်လိုဆောင်ရွက်မလဲ။ (External Environment Analysis)

----------------------------------------------------------------------

စက်ရုံအတွင်းလုပ်ဆောင်နေတဲ့ ဓလေ့တွေက company တစ်ခုအောင်မြင်ဖို့ အများကြီးအရေးပါသလို အပြင်ကအကြောင်းအရာတွေကလည်း အရေးကြီးတယ်။ ဒီအကြောင်းအရာအချက်အလက်တွေက ကိုယ့်စီးပွားရေးရဲ့ ဘယ်လိုနေရာတွေမှာအရေးပါနေသလဲဆိုတာကိုတော့ PEST (Political, Economic, Social and Technological) Analysis နဲ့လေ့လာသုံးသပ်လို့ရတယ်။

၁) PEST ကိုနားလည်ပါ။

PEST analysis ကိုလုပ်ဖို့ဆိုရင် ပထမဆုံးအနေနဲ့ တစ်ခုချင်းဆီရဲ့ အဓိပါယ်ကို ကောင်းကောင်နားလည်ထားရမယ်။

**POLITICAL **

ဒါကတော့ အစိုးရချမှတ်ထားတဲ့ တရားဥပဒေတွေ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေက Business တစ်ခုကို အမြတ်ရစေနိုင်လား၊ အောင်မြင်စေနိုင်ရဲ့လားဆိုတာကို ဆန်းစစ်တာ။ နိုင်ငံရေးတည်ငြိမ်မှု၊ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဥပဒေ၊ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာဥပဒေတွေနဲ့့ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာဥပဒေတွေကို လေ့လာဆန်းစစ်ရပါမယ်။

**ECONOMIC**

စီးပွားရေးတိုးတက်နှုန်း၊ အတိုးနှုန်း၊ ငွေကြေးဖောင်းပွနှုန်း၊ နိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေးသံသရာလည်နေပုံတွေကို လေ့လာထားရမယ်။

**SOCIAL**

ဒါကတော့ ကိုယ့် Business က စျေးကွက်ထဲမှာဝင်ပြိးယှဉ်နိုင်၊မယှဉ်နိုင်သိရဖို့ နေရာဒေသတွေ ယဉ်ကျေးမှုတွေကို လေ့လာဆန်းစစ်တာပါ။ Customer တွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေ နဲ့ သူတို့ဝယ်သင့်တဲ့ အကြောင်းအရင်းတွေပါဝင်မယ်။ အသက်အရွယ်၊ ပတ်ဝန်းကျင်၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာအရေအချင်း ဆိုင်ရာအချက်အလက်တွေကိုထည့်စဉ်းစားရမယ်။

**TECHNOLOGICAL**

Product ကို စျေးကွက်ဆီအရောက်ပို့ဖို့ နည်းလမ်းတွေလေ့လာတာပါ။ နည်းပညာ အဆင့်မြှင့်တာက Product ထုတ်လုပ်မှုကိုအဆင်မြှင့်စေသလို စျေးကွက်ထဲဝင်ရောက်ဖို့လည်း လွယ်ကူစေတယ်။ ဒါကြောင့် အစိုးရရဲ့နည်းပညာအပေါ်အသုံးစရိတ်၊ နည်းပညာအဆင့်မြှင့်မှု၊ အင်တာနက်နဲ့ အပြောင်းအလဲတွေကိုပါ လေ့လာဆန်းစစ်ထားဖို့လိုမယ်။

၂) လိုအပ်မဲ့ အချက်အလက်တွေကို စုစည်းထားပါ။

ကိုယ့် Business နဲ့ဆိုင်မဲ့ အပြင်ကသတင်းအချက်အလက်တွေကို တတ်နိုင်သမျှစုစည်းထားပါ။ တချို့သတင်းအချက်အလက်တွေကို အင်တာနက်ပေါ်မှာရှာလို့ရသလို၊ တချို့ကိုတော့ကိုယ်တိုင်လည်းသုသေသနလုပ်ဖို့လိုမယ်။

၃) အခွင့်အရေးတွေကို ဆန်းစစ်ပါ။

လိုအပ်တဲ့အချက်အလက်တွေအားလုံးကို စုဆောင်းထားပြီးပြီဆိုရင် ဒီအပြောင်းအလဲတွေက ကိုယ့်အတွက်ဘယ်လိုအခွင့်အရေးမျိုးတွေကိုယူဆောင်လာပေးနိုင်တယ်ဆိုတာကို လေ့လာပါ။ ဥပမာ ဒါတွေက ကိုယ် Product တစ်ခုအသစ်ထုတ်ဖို့ လွယ်ကူစေသလား။ 

၄) ခြိမ်းခြောက်လာနိုင်မဲ့အရာတွေကို လေ့လာပါ။

အပြောင်းအလဲကယူဆောင်လာမဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကိုလေ့လာဖို့လိုသလို ကိုယ့်ကိုခြိမ်းခြောက်လာနိုင်မဲ့ အရာတွေကိုလည်း ဆန်းစစ်ထားရမယ်။ ဒီလိုလုပ်တာက ကိုယ့်အတွက် ပြဿ နာတွေလျော့နည်းသွားစေမယ်။ ဥပမာပြောရရင် ကိုယ်သွားနေတဲ့ Market က ထိုးကျတော့မယ်ဆိုတာသိရင် တခြားနေရာတွေမှာစျေးကွက်ဖောက်ဖို့ ကြိုပြင်ဆင်ထားလို့ရတာပေါ့။

၅) လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်ပါ။

အခွင့်အလမ်းတွေကို လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးပြီဆိုရင် ဒါတွေကို Business Plan ထဲထည့်ပြီ အသုံးချဖို့ အချိန်ကျပြီ။ Risk တွေရှိတယ်ဆိုရင်လည်း ကိုယ်နဲ့သင့်လျော်မဲ့ဟာတွေကိုလုပ်ပြီး  Risk ကိုရှင်းထုတ်ဖို့၊ မရှင်းထုတ်နိုင်ရင်တောင်လျော့ချဖို့ကြိုးစားပါ။

အပေါ်မှာရှင်းပြထားတဲ့အတိုင်းလုပ်မယ်ဆိုရင် သင့် Business အတွက် PEST Analysis ကို ကောင်းကောင်းမွန်မွန်လုပ်နိုင်မှာပါ။

Mohoam

========================

ဆရာကောင်းလွန်းရေးသားတဲ့ Porter's 5 Forces 

(Industrial Analysis - External Business Environment Analysis တွင်ပါဝင်သည်။)

========================

Poter’s 5 Forces သီအိုရီ နဲ့ စားသောက်ဆိုင်

လက်မလည်အောင် ရောင်းကောင်းနေတဲ့ စားသောက်ဆိုင်မှာ ပြသနာမရှိဘူး လို့ ထင်ရင် မှားမှာပေါ့ဗျာ..။ ဝင်ငွေ ကောင်းနေတိုင်း စိုပြေပြည့်စုံနေတာ မဟုတ်ပါဘူး..။ လာရောက်စားသောက်ကြသူများ ရဲ့ စဉ်ဆက်မပြတ် အားပေးမှုက သိပ်အရေးပါပါတယ်..။ ကိုယ့်ဆိုင်ကို “မသိရာကနေ သိလာအောင်” လုပ်ရတာ ခက်ခဲခဲ့သလို ဆက်ပြီး ရှင်သန်နေအောင် တိုးတက်နေအောင် လုပ်ရတာ ပိုပြီး ခက်ခဲလှပါတယ်..။ Open the business is very easy , keep on open is very difficult လို့ ပညာရှင်တွေက ဆိုကြမိန့်ကြပါတယ်…။ အဲဒါဟာ Customer Relationship Management ရဲ့ အခြေခံအယူအဆပါပဲ..။ စားသုံးသူတွေဟာ ကိုယ့်ဆိုင်ကို အစားအသောက်ကောင်းလို့ လာတာလား.. ဝန်ဆောင်မှုကောင်းလို့ လာတာလား ဆိုတာ သိဖို့ လိုပါတယ်…။ ဝန်ဆောင်မှုကောင်းလို့ လာတာဆိုရင် အဲဒီ လုပ်ငန်း ရေရှည်ရပ်တည်လို့ ရပါပြီ..။ အစားအသောက်ကောင်း လို့ လာတာပါ..။ ဝန်ဆောင်မှုကတော့ So So ပဲ ဆိုရင် အန္တရာယ် ရှိပါတယ်..။ နောက်ရောက်လာမယ့် အစားအသောက်လဲကောင်း ဝန်ဆောင်မှုလဲကောင်း တဲ့ ပြိုင်ဖက် ဆီကို ကူးသွားပါလိမ့်မယ်..။ 

စားသုံးသူဝန်ဆောင်မှုကို စီမံရာမှာ Michael E. Porter ရဲ့ 5 Forces Theory နဲ့ ရှင်းပြချင်ပါတယ်..။

၁။ Competition in the industry;

စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်း ဟာ တခြား အလုပ်တွေနဲ့ ယှဉ်ရင် အပြိုင်အဆိုင် များပါတယ်..။ ဘယ်သူကမှ ဘယ်သူနဲ့မှ ပူးပေါင်း မလုပ်ချင်ကြပါဘူး…။ တကယ်ရောင်းကောင်းရင် တကယ် မြတ်တယ် ဆိုတာလဲ သိကြပါတယ်..။ စားသောက်ကုန်တွေရဲ့ Food Cost ဟာ ၂၅% ကနေ ၃၀% ပဲရှိတာပါ..။ ဒါကြောင့်မို့ ပြိုင်ဖက်ကို သိပ်ဂရုစိုက်ရပါတယ်..။ အမြဲသတိထားနေရပါတယ်..။ ပြိုင်ဖက် ကလဲ ကိုယ့်ကို အမြဲစောင့်ကြည့်နေတာပါ..။ တခြားတဖက်မှာတော့ ပြိုင်ဖက်ဟာ ကိုယ့်အတွက် “တွန်းအား” တစ်ခုပါပဲ..။

၂။ Potential of new entrants into the industry;

စားသောက်ဆိုင်လုပ်ငန်းနယ်ပယ်ဟာ တော်တော်ကို ကြီးမားတဲ့ Industry ဖြစ်ပါတယ်..။ လူတွေဟာ အဝတ်အသစ်ကို မဝယ်ပဲ ခြွေတာနိုင်ပေမယ့်… အစား ကိုတော့ မခြွေတာကြပါဘူး..။ စားဖို့ပဲ အမြဲ စဉ်းစားကြတာပါ..။ ဒါကြောင့် စားဖွယ်ရာ အသစ်တွေဟာ နေ့စဉ်ပေါ်ထွက်နေကြပါတယ်..။ ဆိုင်သစ်တွေရဲ့ ဆိုင်းဘုတ်အသစ်တွေ လဲ နေ့တိုင်းလိုလို တွေ့နေရပါတယ်..။ ဒီလုပ်ငန်းဟာ လုပ်တတ်ရင် ကုန်ကျစရိတ် ခြွေတာနိုင်ပြီး မိသားစု လုပ်လို့ရတဲ့ အလုပ်မျိုးလဲ ဖြစ်ပါတယ်..။ 

ဒါကြောင့် လူတိုင်းက လုပ်နိုင်လိမ့်မယ် လို့ ထင်ပြီး စားသောက်ဆိုင် အသစ်တွေ နေ့စဉ် အလျှို အလျှို ပေါ်လာနေတာ ဖြစ်ပါတယ်..။

၃။ Power of customers;

စားသောက်ဆိုင် အသစ်တွေ ပေါ်လာတာနဲ့အမျှ စားသုံးသူရဲ့ ပါဝါ မြင့်တက်လာပါတယ်..။ ဒါကို Buyer Bargaining Power လို့ခေါ်ပါတယ်..။ စားသုံးသူဟာ သူ့အကြိုက်ကို တောင်းဆိုလာပါတယ်..။ မရရင် ဆိုင်ပြောင်းသွားပါလိမ့်မယ်.။ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပဲ မေးကြည့်ရအောင်..။ ကျွန်တော်တို့ နေ့စဉ်နေ့တိုင်း စားသောက်ဆိုင် တစ်ဆိုင်ထဲကိုပဲ သွားစားလေ့ရှိကြပါသလား..။

၄။ Power of suppliers;

ကိုယ့်ကို ပစ္စည်းပေးသွင်းနေတဲ့ သူတွေမှာလဲ ကိုယ့်ဖက်က သူ့ဆီကလိုနေတာ များပြီဆိုရင် သူ့ရဲ့ ပါဝါတက် လာပါတော့တယ်..။ ကုန်ကြမ်း အချိန်မီမပို့တာ တို့ မှာသလောက်မရတာတို့.. ဆိုတဲ့ ပြသနာတွေ ရှိလာနိုင်ပါတယ်..။ ကိုယ့်ကြောင့် သူ့စီးပွား တက်လာတာ မှန်ပေမယ့် ကိုယ့်ရဲ့ ပြိုင်ဖက် ကလဲ ကိုယ်ကုန်ကြမ်း ဘယ်ကရနေတယ်ဆိုတဲ့ လမ်းကြောင်းကို အမြဲတန်းရှာနေတယ် ဆိုတာ မမေ့ပါနဲ့..။ တချိန်ထဲမှာ ပဲ နောက်ထပ် ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ Supplier Power တစ်ခုက နေရာငှားရမ်းခ ပါပဲ..။ ကိုယ့်နေရာ က လူသိများပြီး ရောင်းကောင်းနေပြီ ဆိုရင် မျက်စောင်း ထိုးသူတွေ ရှိလာပါပြီ..။ အဲဒီနေရာလေးကို ကိုယ့်ထက်ပိုပေးပြီး ငှားဖို့ ဝန်မလေး သလို.. ပိုင်ရှင်ကလဲ စျေးတက်တောင်းတာမျိုး ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်..။

၅။ Threat of substitute products.

စားသုံးသူတွေရဲ့ အကြိုက်ကလဲ အမြဲပြောင်းနေတာပါ..။ နေ့စဉ် တမျိုးထဲကို စားတာ မဟုတ်တဲ့ အတွက် ကိုယ်ရောင်းနေတဲ့ အစားအသောက်ကို သတိထားဖို့ လိုပါတယ်..။ နောက်ထပ် အရသာ သစ် တစ်ခု ဖက်ကို ကိုယ့်စားသုံးသူဖေါက်သည်တွေ ခြေဦးမလှည့်ခင်မှာ ကိုယ့်ဖက်က ပြောင်းလဲ ပေးဖို့ လိုပါတယ်..။ ပြောင်းလဲရာမှာ အစားအသောက်ရဲ့ အရည်အသွေးကို ဆိုလိုတာ မဟုတ်ပဲ.. အသွင်သဏ္ဍန်.. အပြင်အဆင်.. အခင်းအကျင်း.. ဆက်ဆံရေး စတာတွေကို ပြောင်းလဲ ဖို့ တိုက်တွန်း တာပါ..။ 

Credit- Writer