ကျင့်ထုံးအတိုချုပ်(တရားမ)

တရားမကျင့်ထုံးဥပဒေ

တရားမကျင့်ထုံး ဥပဒေ အမိန့်များကို လွယ်လင့်တကူ မှတ်မိစေရန် အတွက် ကဗျာပုံစံ ရေးထားခြင်းကို တင်ပေးလိုက်ပါတယ်။ကဗျာရဲ့အမိန့် အချို့ကို ကော်မာခံထားပါတယ် ဖတ်လို့ကောင်းရန် ကော်မာ ခံထားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

ဥပမာ= တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ် ၂;၂ ကွယ်

၂ ၂ လို့မဖတ်ဘဲ နှစ် နှစ် လို့ဖတ်ပါ။

အမှုသည်ပူးခွဲ ၁ နဲ့ဘဲ

အမှုစွဲပုံ ၂ နဲ့ခြုံ

ရှေ့နေကိုယ်စားလှယ် ၃ နဲ့ကွယ်

တရားမမှုစွဲ ၄ နဲ့ဘဲ

သမ္မာန်စာဆင့်ခေါ် ၅ နဲ့နော်

အဆိုအချေ ၆ နဲ့လေ

ဆိုလွှာကိစ္စ ၇ လို့မှတ်

ချေလွှာရေးရင် ၈ နဲ့ပင်

အမှုသည် လာ/မလာ ၉ နဲ့သာ

ရုံးကစစ်ဆေး ၁၀ တဲ့လေး

တွေ့ရှိစစ်ဆေး ၁၁ နဲ့မေး

ဝန်ခံခဲ့သော် ၁၂ နော်

စာရွက်တင်ပြ ၁၃ က

ငြင်းချက်ထုတ်တာ ၁၄ ပါ

ပ;ကြိမ်ပြီးအောင် ၁၅ ဆောင်

သက်သေဆိုရင် ၁၆ ပင်

အမှု့ရွှေ့ဆိုင်း ၁၇ ပိုင်း

သက်သေစစ်တာ ၁၈ ပါ

ကျမ်းကျိမ်လွှာဟာ ၁၉ ပါ

စီရင်ချက် ဒီကရီ ၂၀ နဲ့အညီ

ဇာရီဖွင့်လှစ် ၂၁

တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ် ၂၂ ကွယ်

အမှုရုပ်တာ ၂၃ ပါ

ချေးငွေပြန်ပေး ၂၄

စရိတ်အာမခံ ၂;၅ မှန်

ကော်မရှင်နာ ၂၆ ပါ

အစိုးရစွဲ ၂;၇ ဘဲ

စစ်သားစွဲတာ ၂;၈ ပါ

ကော်ပိုရေးရှင်းဆို ၂၉ ဗျို

အစုစပ်စွဲ ၃၀ ဘဲ

ယုံ;သေ;အမွေ ၃;၁ လေ

အရွယ်ပေါသွပ် ၃၂

လူမွဲအမှု ၃;၃ ပြု

ပစ္စည်းအပေါင် ၃;၄ မောင်

ကြားလူကစွဲ ၃;၅ ဘဲ

အထူးအမှု ၃;၆ ပြု

စာချုပ်လိုက်နာ ၃;၇ ပါ

အမိန့်မချ မီဖမ်း ၃;၈ ဝရမ်း

တားဝရမ်းလျှောက်သော် ၃;၉ နော်

ပစ္စည်းထိမ်းခန့်ရင် ၄၀ ပင်

အယူခံကိစ္စ ၄;၁ မှတ်

အယူခံဒီကရီ ၄;၂ ညီ

အယူခံတာ ၄;၃ ပါ

လူမွဲအယူခံ ၄;၄ မှန်

အမိန့် ၄၅ က ပယ်ဖျက်ပြီး

အမှုလွှဲအပ် ၄;၆ မှတ်

ပြန်လည်သုံးသပ် ၄;၇မှတ်

စရိတ်ဆင့်စာ ၄;၈ ပါ

တရားလွှတ်တော် ၄;၉ နော် 

တရားမမှု

-တရားမမှု အစ ကျင့်ထုံးပုဒ်မ ၂၆

တရားမမှုကို သက်ဆိုင်ရာတရားရုံးမှာ ဆိုလွှာတင်ခြင်း

-အဆို အချေ = အမိန့် ၆ နည်း(၁မှ၁၈) လိုက်နာ

-ဆိုလွှာ = အမိန့် ၇ နည်း (၁မှ၁၈) လိုက်နာ

-ချေလွှာ = အမိန့် ၈ နည်း (၁မှ၁၀) လိုက်နာ

-ဆိုလွှာရေးနည်း = အမိန့် ၇ နည်း ၁

-တရားလို၏လိပ်စာ = အမိန့် ၅ နည်း ၂၀-က (၁)

ဆိုလွှာတင် (တရားမမှုစ)

တရားပြိုင် သမ္မန်စာထုတ်

-ဆင့်စာအတည်ဖြစ် =အမိန့် ၅ နည်း ၁ အရ

(၁) တရားပြိုင်ကိုယ်တိုင်ဖြစ်စေ

(၂) တရားပြိုင်၏ရှေ့နေဖြစ်စေ

(၃) အခွင့်ရကိုယ်စားလှယ်နှင့်ရှေ့နေဖြစ်စေ

ထို (၃)မျိုးအနက် တစ်မျိုးမျိုးလာရောက်နိုင်ပါသည်။

အခွင့်ရကိုယ်စားလှယ်(၃)မျိုးရှိ

(၁) Special Power

(၂) General Power

(၃) Court Power

အခွင့်ရကိုယ်စားလှယ်ဆိုလျှင် တရားရုံးကိုယ်စားလှယ်လွှဲစာ အမိန့် ၃ နည်း ၁ နှင့်အတူ ကျမ်းကျိန်လွှာ နှင့်လျှောက်ရ

ရှေ့နေ Power တင် အမိန့် ၅ နည်း ၂၀-က (၂)

ဆိုလွှာမှာပါတဲ့ တရားပြိုင်၏ လိပ်စာမှန်မမှန်

ဆိုလွှာမှာပါတဲ့ တရားပြိုင် ဟုတ်မဟုတ်

လိပ်စာတင်သွင်းပြီးနောက် တရားပြိုင်သည် အမိန့် ၁၁ နည်း ၁၅ အရ ဆိုလွှာမှာပါတဲ့ စာရွက်စာတမ်းများ ကြည့်ရှု့ စစ်ဆေး ကူးယူနိုင်ရန် တစ်ဖက်အမှုသည်ကို အကြောင်းကြားစာပေးပို့ရမည်။ အကြောင်းကြားစာပေးပို့သော်လည်း တရားလိုကမပြလျှင် အမိန့် ၁၁ နည်း ၁၈ အရ ထုတ်ဖော်ပြသပေးစေရန် တရားရုံးလျှောက် တရားရုံးက ပြသစေဟု အမိန့်ချပါလျက် မလိုက်နာဘဲနေလျှင် အမိန့် ၁၁ နည်း ၂၁ အရ တရားလိုဖြစ်ပါက အဆိုလွှာကို ပလပ်ရမည်။

တရားပြိုင်ဖြစ်ပါက ချေပလွှာကို ပယ်ဖျက်သည်ထိအရေးယူနိုင်သည်။ ထိုကဲ့သိုမပြသခြင်းသည် သက်သေခံဥပဒေပုဒ်မ ၁၆၄ အရ နောင်တစ်ချိန်တွင် တရားရုံးကခွင့်မပြုလျှင် တစ်ဖက်အမှုသည်က မကျေနပ်လျှင် သက်သေခံဖြစ် တင်ပြခွင့်မရှိချေ။

အမိန့် ၁၁ နည်း ၁ အရ ကျမ်းကျိန်လွှာနှင့် မေးခွန်းမေးမြန်း

အမိန့် ၁၁ နည်း ၆ အရ ကျမ်းကျိန်လွှာနှင့် ကန့်ကွက်

အမိန့် ၁၁ နည်း ၈ အရ ကျမ်းကျိန်လွှာနှင့် ဖြေဆို

အမိန့် ၆ နည်း ၅ အရ အဆိုလွှာတွင် ဖော်ပြချက်များသည် အချက်အလက်များရောထွေးနေခြင်း ချေပလွှာ တင်သွင်းရန် တိတိကျကျဖော်ပြမထားလျှင် ပိုမိုကောင်းမွန်သော အချက်အလက်များတင်ပြရန် လျှောက်ထားနိုင်သည်။

အမိန့် ၆ နည်း ၁၆ အဆိုလွှာပေါ်တွင် အသရေပျက်စေမည့်အချက်များ မလိုအပ်တဲ့စာသားများ တစ်ဖက်အမှုသည်၏ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေသော အချက်များကို အဆိုလွှာမှ ထုတ်ပယ်ပေးရန် လျှောက်ထားနိုင်သည်။

အမိန့် ၆ နည်း ၁၇ အရ အဆိုလွှာ နှင့် ချေလွှာ ပြင်ဆင်ခြင်း

အဆို အချေ ပြင် (၃)မျိုး

(၁) မိမိသဘောအရပြင်ဆင်

(၂) တရားရုံးက ညွှန်ကြားလို့ပြင်ဆင်

(၃) တစ်ဖက် လျှောက်ထားလို့ပြင်ဆင်

အမိန့် ၆ နည်း ၁၈ အရ

အဆို အချေကို ပြင်ဆင်ရန် ခွင့်ပြုမိန့်ရသည့် အမှုသည်တစ်ဦးဦးသည် ယင်းကိစ္စအတွက် အမိန့်တွင် သတ်မှတ်ထားသည့် အချိန်အတွင်းဖြစ်စေ အမိန့်တွင် အချိန်သတ်မှတ်ထားခြင်းမရှိသောအခါ အမိန့်ချမှတ်ထားသည့် ရက်မှ ၁၄ရက်အတွင်းဖြစ်စေ အမိန့်နှင့်အညီ ပြင်ဆင်ခြင်း မပြုလျှင် တရားရုံးကလည်း အချိန်တိုးမပေးပါက အဆိုပါ သတ်မှတ်ချိန် သို့မဟုတ် ၁၄ရက် ကုန်လွန်ပြီး နောက်တွင် ထိုသူအားပြင်ဆင်ခွင့်မပြုရ။

ချေပလွှာ အမိန့် ၈ နည်း ၁ ချေလွှာရေး

အမိန့် ၈ နည်း ၃ အရ တိတိကျကျငြင်း

အမိန့် ၈ နည်း ၄ အရ ဝေ့လည်ကြောင်ပတ်မငြင်းရ ဆင်ဝှေ့ရန်ရှောင်မငြင်းရ

အမိန့် ၈ နည်း ၅ အရ တိတိကျကျမငြင်းရင် ဝန်ခံတယ်လို့မှတ်ယူရမည်

အမိန့် ၁၂ နည်း ၆ အရ ချေလွှာတွင်တိတိကျကျ တိုက်ရိုက်ဝန်ခံလျှင် ဝန်ခံဒီကရီလျှောက်ထားနိုင်သည်။

ဝန်ခံဒီကရီလျှောက်ထားရာ၌ ဝန်ခံသည့်အပိုင်းကို ဒီကရီချမှတ်၍ ငြင်းသည့်အပိုင်းကို ဆက်လက်စစ်ဆေးရမည်။

ချေလွှာတင်ပြီးရင် တစ်ဖက်အမှုသည်က အမိန့် ၁၁ နည်း ၁၅ အကြောင်းကြားစားပေးပို့

ငြင်းချက်မထုတ်မီ အကြံပြုငြင်းချက်တင်လိုက တင်နိုင်

ငြင်းချက်ဆိုသည်မှာ အဆို အချေ တင်သွင်းပြီးလျှင် အကြောင်းခြင်းရာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဖြစ်စေ ဥပဒေနှင့်စပ်လျဉ်း၍ဖြစ်စေ အရေးပါသောတင်ပြချက်တစ်ရပ်ရပ်ကို အမှုသည်တစ်ဦးဦးက အခိုင်အမာအဆိုပြု၍ ကျန်တစ်ဖက်အမှုသည်က ငြင်းကွယ်လျှင် ငြင်းချက်များပေါ်ပေါက်လာသည်။

အငြင်းပွားသည့်အချက်တိုင်း ငြင်းချက်ထုတ်ရန်မလို အမှုတစ်ခုလုံးအပြီးအသတ်အဆုံးဖြတ်ပေးနိုင်သည့်အချက်ကို ငြင်းချက်ဟုခေါ်သည်။

ငြင်းချက် (၂)မျိုးရှိသည်။

အမိန့် ၁၄ နည်း ၁ အရ အကြောင်းချင်းရာငြင်းချက်နှင့်

အမိန့် ၁၄ နည်း ၂ အရ ဥပဒေငြင်းချက်ဟူ၍ဖြစ်သည်။

ဥပဒေငြင်းချက်ကို အရင်ဦးဆုံးကြားနာရသည်။

ဥပဒေငြင်းချက်မှာ

ကာလစည်းကမ်းသတ်ကျော်မကျော်

အမှုပုံစံမှန်မမှန်

တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်းပေါ်မပေါ်

အမိန့် ၇ နည်း ၁၁ (က)အရ တရားစွဲဆိုရန်အကြောင်းမပေါ်ပေါက်ပါက ဆိုလွှာကိုပယ်နိုင်သည်။

အမိန့် ၇ နည်း ၁၁ (ခ) အရ

တောင်းဆိုသောသက်သာခွင့်ကို တန်ဖိုးလျှော့ထားသဖြင့် ယင်းတန်ဖိုးကိုပြင်ဆင်စေရန် တရားရုံးက ဆင့်ဆိုသော်လည်း သတ်မှတ်သည့် အချိန်ကာလအတွင်း တရားလိုက ပြင်ဆင်ရန်ပျက်ကွက်ဆိုလွှာကိုပယ်နိုင်သည်။

အမိန့် ၇ နည်း ၁၁ (ဂ) အရ

တံဆိပ်ခေါင်းလုံလောက်စွာမထမ်းဆောင်ထားလျှင်ဆိုလွှာကိုပယ်နိုင်သည်။

အမိန့် ၇ နည်း ၁၁ (ဃ) အရ

အဆိုလွှာပါ ဖော်ပြချက်များအရ တရားမမှုကို ဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်က ပိတ်ပင်ထားသည်ဟုယူဆလျှင် ဆိုလွှာကိုပယ်နိုင်သည်။

အမိန့် ၁၄ နည်း ၅(၁)အရ လိုအပ်လျှင် ငြင်းချက် ပြင်ဆင်ခြင်း သို့မဟုတ် နောက်ထပ်ငြင်းချက်ထုတ်ခြင်း (၂)အရ မှားယွင်းစွာထည့်သွင်းထားလျှင် ငြင်းချက်များထုတ်ပယ်ခြင်း တို့ပြုနိုင်သည်။

 

သက်သေပြရန်တာဝန်

အမိန့် ၁၈ နည်း ၁ အဆိုလွှာမှာ အဆိုပြုချက်ကို တရားပြိုင်က အားလုံးကိုငြင်းရင် သက်သာခွင့်ရထိုက်သူ တရားလိုက စတင်သက်သေပြ/ဆိုလွှာမှာ အဆိုပြုချက်ကို တရားပြိုင်က အချို့တစ်ဝက်ဝန်ခံရင် တရားပြိုင်က စတင်ဆောင်ရွက်ခွင့်ရှိသည်။ အမိန့် ၁၈ နည်း ၂